دیپلماسی درست رسانه ای

(روزنامه صبح نو ـ 1396/07/23ـ شماره 336 ـ صفحه 13)

اخبار و اطلاع‌رسانی از اوضاع و احوال کشور و حتی جهان از جمله مقوله‌های قابل توجه و مهمی است که در راستای انتشار و ابلاغ آن، شبکه‌ها و رسانه‌های زیادی فعالیت می‌کنند که هر یک از آنها با رویکرد و نگاهی که دارند به انعکاس رخدادی که اتفاق افتاده اقدام می‌کنند.

این مساله و شیوه انعکاس خبر، گاه در زمان‌هایی که پای سیاست وسط باشد اهمیت بیشتری دارد و در این فضا، راه‌های مختلفی برای نشر خبرها با توجه به شرایط درنظر گرفته می‌شوند. از جمله این رخدادها که اخیراً اتفاق افتاد، پخش مستقیم صحبت‌های آقای حسن روحانی و واکنش او به حرف‌های رییس‌جمهور آمریکا بود، تصمیمی که توسط دفتر ریاست جمهوری و هماهنگی با سازمان صدا‌و‌سیما گرفته شد. در این اقدام بعد از صحبت‌های تند ترامپ درباره برجام، خلیج‌فارس و موارد دیگری که بازتاب گسترده‌ای داشت و با اعتراضات وسیعی از سوی مردم ایران مواجه شد، یک ساعت بعد از آن، شبکه خبر به پخش واکنش و صحبت‌های حسن روحانی در پاسخ به مواردی که ترامپ گفته بود، اقدام کرد. همچنین بخش‌هایی از این صحبت‌ها همزمان با اخبار، از شبکه یک هم روی آنتن رفت.این اقدام رسانه ملی و البته صحبت‌های مرتبطی که از سوی رییس‌جمهور کشورمان در این فضا و زمان مطرح شد، جزو رخدادهایی در حوزه خبر محسوب می‌شوند که کم‌تر به این شکل اتفاق افتاده‌اند. این پخش مستقیم و هماهنگی‌های رخ داده، مزایایی چون خبرسازی‌های گسترده و انعکاس‌هایی را در پی داشت که قابل‌توجه بود اما از سوی دیگر این سؤال به ذهن می‌رسد که چرا در کنار این اتفاق به‌جای پخش خلاصه‌ای از صحبت‌های ترامپ، حرف‌های او نیز به شکل زنده پخش نشد یا اینکه آیا این امکان وجود داشت که برنامه آقای روحانی با تاخیری کم‌تر از 1 ساعت به‌روی آنتن برود؟ خلاصه مواردی در این حوزه وجود دارند که در راستای آن ما در «صبح نو» با تعدادی از صاحب نظرانی که در جریان بودند تماس گرفتیم، اما برخی‌ها حاضر به صحبت نشدند و گروهی معتقد بودند که بهتر است این مساله را از دفتر ریاست جمهوری پیگیری کنیم.

اتفاقی کم‌سابقه در رسانه ملی

دکتر نصراللهی، از اساتید ارتباطات و رسانه در این باره به صبح نو گفت: در اقدام رخ داده، در این فضا 2 بحث وجود دارد؛ یکی اقدام ریاست جمهوری و تیم ایشان است و دیگری به رسانه برمی‌گردد که البته نقش خاصی نداشت. در این باره ابتکار عمل تیم مشاوره رییس‌جمهور جالب توجه بود و از سوی دیگر این اتفاق به گونه‌ای در رسانه ملی، در کل کم‌سابقه بود؛ چون کمتر پیش می‌آید که بخش‌های نظام به ماجراهایی که اتفاق می افتد این طور صریح واکنش نشان دهند. از همین‌رو، این که آقای روحانی در چنین حرکتی صحبت‌ها و نقطه نظراتش را بیان کرد، از نظر دیپلماسی رسانه نیز کار درست و استفاده مناسبی از این فضا محسوب می‌شد.

وی درباره شکل‌گیری این اتفاق گفت: با شناختی که من از ساختار رسانه دارم، باید بگویم که این اتفاق اقدام مناسبی بوده که از طریق تیم مشاوره ریاست‌جمهوری و در ادامه با همکاری سازمان شکل گرفته است. همچنین اتفاق رخ داده شروع خوبی بین همکاری رسانه با قوه مجریه است که وقوع آن تا حدی باعث ایجاد آرامش برای مردم شد. چون زمانی که بین صحبت‌های موهوم و تند ترامپ با پاسخ آن فاصله می افتد، ممکن است باعث تعبیر غلط و رخدادهایی باشد که بیهوده خبرساز می‌شوند، از همین‌رو این اقدام و پاسخ سریع اتفاق مثبتی بود.

صحبت‌های ترامپ باید پخش می‌شد

نصراللهی درباره عدم پخش مستقیم صحبت‌های ترامپ بیان کرد: مدتی بود که شبکه خبر و رسانه ملی به پخش زنده حرف‌های سیاسیونی اقدام کرده بودند که برای مردم دارای ارزش خبری‌اند و در همین راستا هر از گاهی صحبت‌های مهمی را که در نشست‌های مختلف پخش می‌شدند، پوشش می‌دادند اما در این باره در حالی فاصله بین حرف‌های ترامپ و پاسخ روحانی کم شد که برخی مردم اطلاع نداشتند که ترامپ چه گفته است و به همین دلیل خیلی‌ها به ناچار به رسانه‌های خارجی مراجعه کردند.

حال این اتفاق و عدم پخش به هر دلیلی که رخ داده است، برای رسانه ملی به منزله یک گام پسرفت است، چرا که سواد و فهم مردم ما در حدی است که اگر ترامپ صحبت‌های تندی هم کرد، آن را دریابند و این حق آنهاست که بدانند شیطان بزرگ چه چیزی درباره کشورشان گفته است.

وی خاطرنشان کرد: از همین رو رسانه ملی در میانه پخش صحبت‌های آقای روحانی و بعد هم خانم موگرینی و بقیه، جا داشت که استقلال خود را در برابر هر تصمیمی که برای عدم پخش این صحبت‌ها وجود داشت، اعلام و صحبت‌های ترامپ را هم یا همزمان پخش کند یا بعد از پخش آن با گروهی از کارشناسان برای شفاف‌سازی به تحلیل آنها بپردازد.

وی در ادامه افزود: مردم حق دارند حرف‌های مخالفان را بشنوند تا بتوانند درست تحلیل و اقدام کنند.

بدیهی است در ایجاد و خلق خبر، یک طرف دخالت ندارند؛ ممکن است طرف‌های مختلف دخیل باشند؛ با انتشار مواضع همه خالقان خبر، قدرت تحلیل مردم بالا می‌رود. حرفه‌ای این است حرف‌های ترامپ پوشش داده و بلافاصله با حضور کارشناسان نقد شود. پخش زنده نکردن این خبر مهم و برگزار نکردن گفت‌وگوهای کارشناسی همزمان و بلافاصله بعد از آن را درست نمی‌دانم.

الستی: سناریو روحانی از پیش تعیین شده بود

آقای محمدعلی الستی، کارشناس رسانه هم در گفت‌وگو با «صبح نو» پیرامون این برنامه و فاصله یک ساعته ای که در این میان وجود داشت، عنوان کرد: پخش این برنامه و صحبت‌های مرتبط آقای روحانی بعد از حرف‌های ترامپ، در زمانی که اتفاق افتاد، نشان می‌داد که ایشان و تیم مستقر در نهاد ریاست‌جمهوری از پیش چندین سناریو را تدارک دیده بودند و آمادگی ارائه جواب‌هایی در این فضا را داشتند.در واقع سناریویی از پیش وجود داشت که در هر حال قرار بود عنوان شود. حال این وقفه یک ساعته نیز به احتمال زیاد برای تنظیم مجدد و هماهنگی بیشتر صحبت‌ها با مواردی بود که در صحبت‌های ترامپ وجود داشت.

وی ادامه داد: از سوی دیگر این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده انفعال ما باشد، یعنی عکس‌العمل اتفاق افتاده شاید به گونه‌ای نشان‌دهنده این بود که ترامپ توانسته بود حاکمیت سیاسی ما را عصبانی کند، چرا که در کل پخش صحبت‌های رییس‌جمهور اتفاق جدیدی نیست ولی این پخش در پاسخ به صحبت‌های شخص دیگری که در حوزه سیاست صحبت‌هایی را بیان کرده، می‌تواند بازتاب‌های مختلفی داشته باشد.

http://sobhe-no.ir/newspaper/336/13/13077

ش.د9603487